Wymowa niemiecka – Samogłoski e, i, y

Niemiecka wymowa - Samogłoski E, I, Y - czasnaniemiecki.pl
Niemiecka wymowa – Samogłoski E, I, Y – czasnaniemiecki.pl

Niemiecka wymowa jest łatwa do nauczenia dla Polaków, ponieważ tylko kilka dźwięków brzmi trochę inaczej niż w języku polskim. Należą do nich nie tylko “Umlaut”, lecz również samogłoski /e/, /i/ oraz /y/, dlatego też warto się ich nauczyć na samym początku nauki języka niemieckiego.

Na stronie znajdziesz:

Co oznacza IPA?

Skrót IPA oznacza międzynarodowy alfabet fonetyczny, czyli alfabet, za pomocą którego zapisywana jest wymowa. Składa się on w większości z łacińskich znaków fonetycznych.

Alfabet fonetyczny IPA zawiera wszystkie dźwięki występujące w językach mówionych. Dlatego też znając go bez większego problemu przeczytasz każde słowo w dowolnym języku. 

Polskie i niemieckie dźwięki są podobne. Jest tylko kilka różnic, które warto znać. Poniżej znajdziesz najważniejsze z nich. Pomogą Ci one prawidłowo wymówić dowolne słowo, jakie znajdziesz w słowniku niemiecko – polskim.

Wymowa niemiecka – Samogłoski długie i krótkie

Samogłoski w języku niemieckim wymawiamy długo lub krótko. W słownikach pod akcentowaną samogłoską znajduje się kropka lub kreska. Przy czym kropka [  ̣] oznacza, że samogłoskę wymawiamy krótko. Natomiast kreska [ _ ] wskazuje na długą wymowę litery. Dodatkowo, jeżeli podana jest transkrypcja, czyli zapis fonetyczny danego wyrazu, obok długo wymawianej samogłoski znajduje się znak [ː], na przykład słowo “Staat” (państwo) wymawiamy: [ʃtaːt].

Długość samogłoski może również zmienić znaczenie wyrazu, dlatego też warto nauczyć się prawidłowej wymowy niemieckiej zwracając szczególną uwagę na wymowę samogłoski.

Poniżej kilka przykładów, w których znajdziesz słowa z samogłoską krótką i długą, jednak różniące się znaczeniem.

Przykłady krótkiej i długiej wymowy samogłoski niemieckiej:

  • Stạdt [ʃtat] (miasto) – Staat [ʃtaːt] (państwo)
  • Kạmm [kam] (grzebień) – sie kam [kaːm] (ona przyszła)
  • Wạll [val] (wał) – Wahl [vaːl] (wybór)
  • hạcken [hakən] (siekać, rąbać, hakować) – Haken [haːkən] (hak)
  • [ʃ] oznacza /sz/
  • [v] wymawiamy jak /w/

Niemiecka wymowa samogłoski /e/

Wymowa niemiecka - Samogłoski EIY - Samogłoska E - czasnaniemiecki.pl
Wymowa niemiecka – Samogłoski EIY – Samogłoska E – czasnaniemiecki.pl

Samogłoskę /e/ wymawiamy w niektórych przypadkach podobnie jak polskie /e/, wg IPA oznaczone jest ono wówczas jako [ε] krótkie. 

Przykłady wyrazów z /e/ wymawiane jak [ε].

W nawiasie podana jest transkrypcja fonetyczna wyrazów:

Zwierzęta po niemiecku z samogłoską [ε]:

  • Elch, Ente, Delfin
  • [ɛlç], [ˈɛntə], [dɛl​ˈfiːn]
  • Gazelle, Schmetterling, Schnecke
  • [ga​ˈtsɛlə], [ˈʃmɛtɐlɪŋ], [ˈʃnɛkə]
  • [ts] oznacza niemieckie /z/, które czytamy jak polskie /c/

Warzywa i owoce po niemiecku z samogłoską [ε]:

  • Clementine, Nektarine
  • [klemɛn​ˈtiːnə], [nɛkta​ˈriːnə]
  • Essiggurke, Esskastanie
  • [ˈɛsɪçgʊrkə], [ˈɛskas​taːni̯ə]
  • Erbse, Feldsalat, Sellerie
  • [ˈɛrpsə], [ˈfɛltza​laːt], , [ˈzɛləri]
  • [z] oznacza niemieckie /s/, które po polsku czytamy jak /z/

Państwa po niemiecku z z samogłoską [ε]:

  • Belgien, Serbien, Tschechien
  • [ˈbɛlgi̯ən], [ˈzɛrbi̯ən], [ˈtʃɛçi̯ən]
  • Estland, Lettland
  • [ˈɛstlant], [ˈlɛtlant]

Niemiecka wymowa “uśmiechniętej” samogłoski /e/

Niemiecka samogłoska /e/, która nie występuje w języku polskim, zapisywana jest wg alfabetu IPA jako krótkie [e] lub długie [eː]. To takie “uśmiechnięte” /e/, ponieważ wypowiesz je bez problemu uśmiechając się wymawiając polskie /e/ – [ε]. 

Samogłoska /e/ –  [e] może być wymawiana długo lub krótko. Krótkie /e/ jest nieakcentowane, czyli akcent pada na inną sylabę. Jeżeli w alfabecie IPA pojawia się znak [ː], oznacza to, że trzeba tą literę wymawiać długo. Długa samogłoska [eː] występuje w formie /e/, /ee/ oraz /eh/. Poniżej znajdziesz kilka przykładów.

Przykłady wyrazów z niemieckim krótkim /e/:

Zwierzęta, owoce i warzywa po niemiecku z samogłoską [e]:

  • Elefant, Melone, Petersilie
  • [ele​ˈfant], [me​ˈloːnə], [petɐ​ˈziːli̯ə]

Państwa po niemiecku z z samogłoską [e]:

  • Georgien, Peru, Venezuela
  • [ge​ˈɔrgi̯ən] [pe​ˈruː] [vene​ˈtsu̯eːla]
  • [v] czytamy jak polskie /w/

Przykłady wyrazów z niemieckim długim /e/, /ee/ oraz /eh/:

Długa samogłoska /e/ – [eː]:
  • Erdbeere [ˈeːɐ̯tbeːrə]

Zwierzęta po niemiecku z długą samogłoską /e/ – [eː]:

  • Esel, Krebs, Pferd, Zebra
  • [ˈeːzəl], [kreːps], [pfeːɐ̯t], [ˈtseːbra]
  • Fledermaus, Gepard, Pelikan, Regenwurm
  • [ˈfleːdɐmaʊs], [ˈgeːpart], [ˈpeːlikaːn], [ˈreːgən,vʊrm]

Państwa po niemiecku z z długą samogłoską [eː]:

  • Belarus, Montenegro, Norwegen
  • [beːlaˈrʊs], [mɔn​təˈneːgro], [ˈnɔrveːgən]
  • Schweden, Slowenien
  • [ˈʃveːdən] [slo​ˈveːni̯ən]
  • Indonesien, Israel, Nepal, Senegal
  • [ɪndo​ˈneːzi̯ən] [ˈɪsraeːl]  [ˈneːpal] [ˈzeːnegal]
Podwójna samogłoska /ee/ – [eː]
  • Meerschweinchen [ˈmeːɐ̯ʃvaɪnçən]
  • Neuseeland [nɔɪ​ˈzeːlant]
  • See, Kaffee, Tee
  • [zeː] [ˈka​ˈfeː] [teː]

Owoce po niemiecku z podwójną samogłoską /ee/ – [eː]:

  • Brombeere, Erdbeere, Himbeere
  • [ˈbrɔmbeːrə] [ˈeːɐ̯tbeːrə] [ˈhɪmbeːrə]
  • Heidelbeere, Johannisbeere, Stachelbeere
  • [ˈhaɪdəlbeːrə] [jo​ˈhanɪsbeːrə] [ˈʃtaxəlbeːrə]
Samogłoska /e/ z wydłużającym ją /h/ – /eh/ – [eː]
  • mehr, sehr
  • [meːɐ̯] [zeːɐ̯]
  • angenehm, zehn, Lehrer, Senegal
  • [ˈangəneːm] [tseːn][ˈleːrɐ], [ˈzeːnegal]
  • Mehl, Reh, Zeh
  • [meːl], [reː] [tseː]
  • dehnen, fehlen, empfehlen
  • [ˈdeːnən], [ˈfeːlən] [ɛm​ˈpfeːlən]
  • lehren, nehmen, sehen
  • [ˈleːrən], [ˈneːmən] [ˈzeːən]

Niemiecka samogłoska /e/ przytłumione – Szwa [ə]

W języku niemieckim występuje w wyrazach również samogłoska /e/, którą wymawiamy bardzo krótko. Przy czym nie brzmi ona jak polskie /e/, tylko przypomina raczej dźwięk pomiędzy /a/ i /y/. Jest to tak zwana szwa (Schwa), czyli przytłumione, zredukowane /e/.

W języku potocznym Schwa [ə] nie jest w ogóle wymawiana.

Szwa (Schwa) [ə] występuje przed “-st”, “-ns”, “-el”, “-em”, “-en” i w wygłosie, czyli na końcu wyrazu, na przykład “heute”, zapisywane w transkrypcji jako [ˈhɔɪ̯tə]. Nie dotyczy to jednak wyrazów obcojęzycznych. Dodatkowo przytłumione [ə] pojawia się w przedrostkach czasowników nierozdzielnie złożonych “be-” (beenden) oraz “-ge” (gefallen).

Przykłady wyrazów z przytłumionym /e/ – Schwa [ə]:

  • Esel [ˈeːzəl]
  • Erdbeere, Melone, Stachelbeere
  • [ˈeːɐ̯tbeːrə] [me​ˈloːnə] [ˈʃtaxəlbeːrə]
  • beenden, gefallen, nehmen
  • [bə‘ʔɛndən] [gə​ˈfalən] [ˈneːmən]
  • angenehm [ˈangəneːm]

Wymowa litery /i/ po niemiecku

Wymowa niemiecka - Samogłoski EIY - Samogłoska I - czasnaniemiecki.pl
Wymowa niemiecka – Samogłoski EIY – Samogłoska I – czasnaniemiecki.pl

Niemiecka samogłoska /i/ jak polskie /i/ lub /j/

Niemiecka samogłoska /i/ wymawiana jest jak polskie /i/ (IPA: [i]) w wyrazach obcego pochodzenia (np. “Giraffe” – [gi​ˈrafə]) lub też jak polskie krótkie /j/ w alfabecie IPA jako [i̯], które występuje między innymi w wyrazach zakończonych na “-ien” (np. “Kroatien” – [kro​ˈaːtsi̯ən]). 

Samogłoska /i/, jak każda niemiecka samogłoska, może być wymawiana długo lub krótko. Formę długą zapisujemy w transkrypcji fonetycznej jako [iː], a znajdziemy ją w formie: /i/, /ih/, /ie/ oraz /ieh/. Krótka samogłoska /i/ nie jest akcentowana, dlatego też akcent pada na inną sylabę, na przykład w wyrazie “Antilope”, gdzie apostrof [‘] oznaczający akcent znajduje się przed [‘loːpə]: [anti​ˈloːpə]. Akcentowana jest więc druga część tego słowa.

Przykłady wyrazów z krótkim /i/ w słowach obcojęzycznych wymawiane jak polskie [i]:

  • Antilope, Dinosaurier, Giraffe
  • [anti​ˈloːpə] [dino​ˈzaʊri̯ɐ] [gi​ˈrafə]
  • Zucchini [tsʊ​ˈkiːni]
  • Radio, motiviert
  • [ˈraːdio] [motiˈviːɐ̯t]

Przykłady wyrazów z krótkim /i/ wymawiane jak polskie krótkie /j/ – [i̯]):

  • Kanarienvogel [ka​ˈnaːri̯ənfoːgəl]
  • Kiosk, Stadion [ki̯ɔsk] [ˈʃtaːdi̯ɔn]

Państwa po niemiecku z [i̯]:

  • Belgien, Bulgarien, Indien
  • [ˈbɛlgi̯ən] [bʊl​ˈgaːri̯ən] [ˈɪndi̯ən]
  • Italien, Kroatien, Spanien
  • [i​ˈtaːli̯ən] [kro​ˈaːtsi̯ən] [ˈʃpaːni̯ən]

Niemiecka wymowa – Długa samogłoska [iː]

Niemiecka samogłoska /i/ może być wymawiana długo lub krótko. Jej długą formę oznaczamy zgodnie z IPA jako [iː]. Występuje ona w wyrazach, w których /i/ jest akcentowane i poprzedza go tylko jedna spółgłoska, na przykład “China”. Dodatkowo pojawia się w słowach, w których występuje przed samogłoską /e/ lub /h/, na przykład “Biene”, “Ihnen”, “Vieh“.

Przykłady wyrazów z długim /i/ w formie /i/, /ih/, /ie/, /ieh/ wymawiane jako [iː]:

  • Zucchini [tsʊ​ˈkiːni]
  • China, Chile, Griechenland
  • [ˈçiːna] [ˈtʃiːle, ˈçiːle] [ˈgriːçənlant]
  • ihr, ihm, Ihnen
  • [iːɐ̯] [iːm] [ˈiːnən]

Zwierzęta po niemiecku z długą samogłoską [iː]:

  • Biber, Igel, Kaninchen
  • [ˈbiːbɐ] [ˈiːgəl] [ka​ˈniːnçən]
  • Tiger, Ziege
  • [ˈtiːgɐ] [ˈtsiːgə]
  • Biene, Fliege
  • [ˈbiːnə] [ˈfliːgə]
  • Tier, Vieh
  • [ˈtiːɐ] [fiː]

Krótkie /i/ podobne do polskiego /y/ – [ɪ]:

  • Flamingo, Pinguin, Schildkröte
  • [fla​ˈmɪŋgo] [ˈpɪŋguiːn] [ʃɪltˈkrøːtə]
  • Hirsch, Spinne
  • [hɪrʃ] [ˈʃpɪnə]
  • Finnland [ˈfɪnlant]
  • Insel, Milch, mit, fit, Chip
  • [ˈɪnzəl] [mɪlç] [mɪt] [fɪt] [tʃɪp] 

Samogłoska /y/ w języku niemieckim

Wymowa niemiecka - Samogłoski EIY - Samogłoska Y - czasnaniemiecki.pl
Wymowa niemiecka – Samogłoski EIY – Samogłoska Y – czasnaniemiecki.pl

Wymowa niemiecka samogłoski /y/ jest trochę trudniejsza dla Polaków uczących się języka niemieckiego. Wymawiana jest bowiem jak u-Umlaut, czyli /u/ z przegłosem /ü/. Taki dźwięk nie występuje bowiem w języku polskim i trzeba się go nauczyć.

Wymowa niemiecka – Krótkie [ʏ]

Niemiecka samogłoska /y/ może być wymawiana krótko [ʏ] lub długo [yː]. Jeżeli wymawiamy ją krótko [ʏ], układamy usta jak do polskiej litery /y/ i robimy otwarty “dzióbek”. W ten sposób wymówimy dźwięk, który brzmi trochę jak /u/ i /y/.

Przykłady wyrazów z /y/ wymawianym jak krótkie [ʏ]:

  • Ypsilon [ˈʏpsilɔn]
  • Ägypten [ɛ​ˈgʏptən]
  • Gymnasium [gʏm​ˈnaːzi̯ʊm] 
  • sympathisch [zʏm​ˈpaːtɪʃ]
  • Symbol, System
  • [zʏmˈboːl] [zʏs​ˈteːm]

Niemiecka długa samogłoska [yː]

Wymawiając długie /y/ – [yː] “posyłamy buziaka”. Wówczas układamy usta jak do litery /i/ i robimy “dzióbek”, jakbyśmy gwizdali.

Długa samogłoska [yː] zawsze jest akcentowana i znajduje się przed pojedynczą samogłoską, na przykład “Typ” – [tyːp]. Natomiast, jeżeli nie jest ona akcentowana, wymawiamy ją krócej i oznaczamy [y], na przykład “Hygiene” – [hy​ˈgi̯eːnə].

Niemiecka samogłoska /y/ wymawiana krótko jak [y] – Przykłady

  • Hygiene [hy​ˈgi̯eːnə]
  • Labyrinth [labyˈʁɪnt]

Przykłady wyrazów z /y/ wymawianym jak długie [yː]:

  • Typ [tyːp]
  • Zypern [ˈtsyːpɐn]
  • Analyse, anonym, Asyl
  • [ana​ˈlyːzə] [ano​ˈnyːm] [a​ˈzyːl]

Samogłoska /y/ wymawiana jak [i] lub [j]

Samogłoskę /y/ w wyrazach obcojęzycznych, na przykład: “Party” –  [ˈpaːɐ̯ti], wymawiamy jak “polskie” /i/. Litera /y/ znajduje się w takich wyrazach na końcu, czyli w wygłosie.

W wyrazach, w których samogłoska /y/ występuje na początku, na przykład “Yacht”, wymawiamy /y/ jak polskie /j/ – [jaxt].

Przykłady wyrazów obcojęzycznych z /y/ wymawianym jak polskie /i/ lub /j/:

  • Baby, Handy, Hobby
  • [ˈbɛɪbi] [ˈhɛndi] [ˈhɔbi]
  • Penny [ˈpɛni]
  • Hasky, Pony, Teddybär
  • [xaski] [ˈpɔni] [ˈtɛdibɛːɐ]
  • Jury, Party
  • [ʒy​ˈri] [ˈpaːɐ̯ti]
  • Yacht, Yoga
  • [jaxt] [ˈjoːga] 

Znasz już najtrudniejsze do wymówienia samogłoski niemieckie, czyli /e/, /i/ oraz /y/. Teraz bez problemu wymówisz proste zdania, które znasz od pierwszych godzin nauki języka niemieckiego.

Ich bin in China.

Ich lebe in Berlin.

Wie geht es Ihnen?

Ich lese viel.

Na kolejnych stronach znajdziesz wymowę innych niemieckich liter, które różnią się od polskich dźwięków. Zapraszam do czytania.

Pozdrawiam i życzę Ci wspaniałego dnia!

Dorota